Statement MoJ

Oświadczenie w sprawie ustawy o reformie sądów

W związku z dużą liczbą fałszywych informacji, które pojawiają się w debacie nad nowelizacją ustawy – ustawą o systemie sądów powszechnych i ustawą o Sądzie Najwyższym, przyjętą przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 20 grudnia 2019 r., Ministerstwo Sprawiedliwości jeszcze raz podkreśla, że ​​wspomniany wyżej akt prawny w żadnym wypadku nie ogranicza niezależności sędziów i sądów, które stanowią istotną część demokratycznego państwa prawnego. 

W przypadku niemieckiej lub francuskiej wersji dokumentu przewiń na dół strony.

Powinniśmy się martwić wypowiedziami polityków i prawników, którzy bez wyraźnego wskazania odpowiednich przepisów i orzecznictwa przedstawiają odrębne opinie lub oświadczenia. Dlatego Ministerstwem Sprawiedliwości jest jasne przedstawianie opinii publicznej faktów, które potwierdzają, że wyżej wymieniony akt prawny jest zgodny zarówno z przepisami europejskimi, a przede wszystkim z polską konstytucją. 
Po pierwsze, jak podkreślili posłowie będący autorami projektu ustawy, nowe regulacje wynikają z obaw o porządek prawny, praworządność w kraju i działanie zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wyjaśniono, projekt jest odpowiedzią na wzrost liczby sytuacji, w których kwestionuje się apolityczność polskich sędziów. Odnosi się także do niepokojącego zachowania tych sędziów, którzy kwestionują status innych sędziów poprzez ich publiczne oświadczenia i działania. 
Ustawa zmieniająca ustawę – ustawę o systemie sądów powszechnych, ustawę o Sądzie Najwyższym oraz niektóre inne akty z dnia 20 grudnia 2019 r., Która jest obecnie przetwarzana w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej, wykonuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unia Europejska z dnia 19 listopada 2019 r. w sprawach C-585/18, C-624/18 i C-625/18. Wyraźnie potwierdzono, że mianowanie sędziów przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i ich status nie podlegają kontroli sądowej. Należy zauważyć, że kwestia ta jest rozstrzygana w ten sam sposób w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Szczególnie niemożliwe jest podważenie powołania na stanowisko sędziego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i statusu sędziego. W polskim systemie prawnym nie ma instytucji umożliwiającej tego rodzaju działania, ponieważ stanowiłoby to naruszenie nie tylko norm dotyczących powoływania sędziego, tj. Art. 144 ust. 3 pkt 17 i art. 179 Konstytucji Republiki Polska, ale także konstytucyjna norma nieusuwalności sędziów, o której mowa w art. 180 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Proces mianowania sędziów, zgodnie z art. 179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, składa się z dwóch etapów: pierwszy etap odbywa się przed Krajową Radą Sądownictwa (KRS) i kończy się złożeniem wniosku do Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i drugi etap obejmuje mianowanie i ślubowanie. Nominacja jest aktem wyłącznie systemowym i konstytucyjnym. Jego nietykalność, podobnie jak wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), wynika z obowiązku zachowania stabilności urzędu sędziego, który jest zasadniczym elementem zasady niezawisłości. Wszelkie próby podważenia statusu sędziów i legalności ich orzeczeń są karalne dla konstytucyjnych podstaw państwa prawa. Odmowa zastosowania aktu bez uprzedniego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który ma wyłączną kompetencję do kontrolowania konstytucyjności przepisów, jest niedopuszczalna zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Sądu Najwyższego. wynika z obowiązku zachowania stabilności stanowiska sędziego, który jest zasadniczym elementem zasady niezależności. Wszelkie próby podważenia statusu sędziów i legalności ich orzeczeń są karalne dla konstytucyjnych podstaw państwa prawa. Odmowa zastosowania aktu bez uprzedniego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który ma wyłączną kompetencję do kontrolowania konstytucyjności przepisów, jest niedopuszczalna zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Sądu Najwyższego. wynika z obowiązku zachowania stabilności stanowiska sędziego, który jest zasadniczym elementem zasady niezależności. Wszelkie próby podważenia statusu sędziów i legalności ich orzeczeń są karalne dla konstytucyjnych podstaw państwa prawa. Odmowa zastosowania aktu bez uprzedniego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który ma wyłączną kompetencję do kontrolowania konstytucyjności przepisów, jest niedopuszczalna zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Sądu Najwyższego. 
W celu wzmocnienia niezawisłości sędziów do ustawy z dnia 20 grudnia 2019 r. Wprowadzono definicję sędziego, która odwołuje się do treści art. 179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, określając niezbędne i wystarczające elementy do uzyskania status sędziego, tj. wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) oraz powołanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Definicja ta służy określeniu elementów niezbędnych i wystarczających do uznania uprawnień sędziego (tzw. Inwestytura) sędziego. 
Do aktu wprowadzono dodatkowe instrumenty w celu wzmocnienia apolityczności, bezstronności i niezależności sędziów. Dlatego też sędziowie są zobowiązani do publicznego ujawnienia niektórych danych, takich jak ich członkostwo w stowarzyszeniach, w tym wcześniejsze członkostwo w partiach politycznych. Są to okoliczności, które w świetle standardu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej mogą zostać uznane za istotne dla oceny składu sądownictwa i sędziego. Przejrzystość sądownictwa i sędziów stanowi podstawową gwarancję demokratycznego państwa prawnego. Wskazany obowiązek nie wpływa na żadne normy europejskie, ani te wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to zgodne z konstytucyjną zasadą proporcjonalności. Ta zmiana regulaminu była długo oczekiwana, 
Ustawa wprowadza również zmiany dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Normy tam określone nie odbiegają od standardów obowiązujących w innych krajach europejskich, w tym we Francji i Niemczech. Co najważniejsze, w niektórych krajach Unii Europejskiej przepisy dyscyplinarne dotyczące sędziów są znacznie surowsze, ponieważ przewidują, że sędziowie będą pociągnięci do odpowiedzialności karnej za swoje czyny i zaniechania. Trudno zatem nie zgodzić się z licznymi opiniami na temat wagi ww. Aktu. Rolą prawodawcy jest tworzenie przepisów, które zapobiegają działaniom destabilizującym zasady demokratycznego państwa prawnego. Jedno z tych działań niewątpliwie podważa status innego sędziego. 
Ustawa reguluje również pewne kwestie dotyczące stabilności stosunku służb publicznych powołanych dotychczas sędziów, w tym przez Polską Radę Stanu (której status nie został w żaden sposób uregulowany prawnie). Nie jest prawdą, że ma w tym względzie działanie retroaktywne, ponieważ kształtuje status tych osób dopiero od momentu wejścia w życie. Jest to tak zwana retrospektywność, która w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego jest uznawana za potencjalny instrument ustawodawcy. 
Rozwiązania zawarte w ustawie z dnia 20 grudnia 2019 r. Mają na celu usprawnienie pracy sądów, zwiększenie apolityczności sędziów i przejrzystości wymiaru sprawiedliwości oraz zapobieganie podważaniu statusu sędziów, jako instytucji nieznanej polskiemu prawu. 
W załączniku publikujemy opinie wybitnych prawników na temat ustawy z dnia 20 grudnia 2019 r.